WHAT’S NEW? – Santa Maria

Το Santa Maria είναι ένα νέο παιχνίδι, κατηγορίας Eurogame, που εμφανίστηκε φέτος για πρώτη φορά, πριν από μερικούς μήνες στην έκθεση στο Essen της Γερμανίας και ενθουσίασε τα πλήθη. Η ανυπομονησία και ο ενθουσιασμός πολλών πριν καν την επίσημη πρώτη εμφάνιση του παιχνιδιού, αποδείχθηκε πλήρως δικαιολογημένος μιας και το παιχνίδι καταφέρνει να κάνει tick σε όλα τα σημαντικά σημεία, τουλάχιστον στην δικιά μου ατζέντα, που δείχνουν το στίγμα ενός καλού παιχνιδιού, στο είδος του.

Στο παιχνίδι οι παίκτες ιδρύουv και αναπτύσσουν μια αποικία στον νέο κόσμο. Ο νέος τίτλος της Aporta Games από τους Eilif Svensson and Kristian Amundsen Østby, εταιρεία που μας έφερε και το επίσης όμορφο Automania όπως και άλλους ενδιαφέροντες τίτλους, έρχεται να συνεχίσει την καλή μέχρι στιγμής παράδοση.

Το Santa Maria με λίγα λόγια θα μπορούσε να σκιαγραφηθεί σαν ένα streamlined παιχνίδι τοποθέτησης πλακιδίων και επιλογής ζαριών ενώ παράλληλα σημαντική είναι και η επιρροή των διαφορετικών ιδιοτήτων που αποκτάνε οι παίκτες μέσα στην πορεία του παιχνιδιού με τους Scholars τους. Παράλληλα το παιχνίδι θεωρείται ότι έχει χαμηλά επίπεδα τύχης (μιας και η τύχη του ζαριού είναι πρακτικά ανύπαρκτη, αφού μπορείς να την επηρεάσεις), ενώ δεν υπάρχει αλληλεπίδραση ανάμεσα στους παίκτες και ουσιαστικά ο κάθε ένας προσπαθεί προσωπικά για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον εαυτό του.

Μέσα στο παιχνίδι βρίσκουμε το κεντρικό ταμπλό που φιλοξενεί τα tracks των Ισπανών κατακτητών, καθώς και της θρησκείας/πίστης αλλά και τα λευκά ζάρια που απαρτίζονται από 3 για κάθε παίκτη που συμμετέχει και ρίχνονται στην αρχή κάθε γύρου, διαθέσιμα για επιλογή στις σειρές ενεργειών που εναλλάσσουν οι παίκτες μεταξύ τους. Εν συνεχεία, τα προσωπικά ταμπλό των παικτών περιέχουν ένα πλέγμα τετραγώνων  6×6, με σύμβολα στην αριστερή πλευρά για τα μπλε ζάρια (ένα έως έξι) και αντίστοιχα στο πάνω μέρος του πλέγματος , υπάρχουν σύμβολα  για τα λευκά ζάρια (πάλι ένα έως έξι). Μέσα στο πλέγμα υπάρχουν λίγες θέσεις τυπωμένες εξ αρχής, η μια πλευρά Α είναι όμοια για όλους τους παίκτες και περιέχει και την πρωτεύουσα (μπλε στέγες) ενώ πίσω πλευρά, η πλευρά Β,  είναι διαφορετική από παίκτη σε παίκτη και δεν περιέχει το πλακίδιο της πρωτεύουσας, μιας και αυτό τοποθετείται από τους παίκτες, στην αρχή, όταν επιλέγουν το ελαφρώς πιο προχωρημένο παιχνίδι. Στην πορεία του παιχνιδιού οι παίκτες θα αναπτύσσουν τις αποικίες τους, προσθέτοντας επιπλέον πλακίδια στο πλέγμα του προσωπικού τους ταμπλό, κυρίως διπλά πλακίδια ή τριπλά (γωνιακά) που έχουν στην εικονογράφηση τους θέσεις ενεργοποίησης που δίνουν διάφορα αγαθά ή και οφέλη. Αυτό ακριβώς είναι και ο πυρήνας του παιχνιδιού μιας και θα ξεκλειδώνει σταδιακά περισσότερες επιλογές και ενέργειες τον κάθε παίκτη ανάλογα με το πώς αναπτύσσει την αποικία του. Επιπλέον στα δεξιά του ταμπλό στου κάθε παίκτη, υπάρχει θέση για την αποθήκευση των αγαθών (τόσο των κοινών ξύλου, σιτηρών, όσο και των περισσότερων πολύτιμων, χρυσού, πετραδιών και ζάχαρης) καθώς επίσης και ειδική θέση για τα χρήματα και τους πόντους ευτυχίας (πόντους νίκης). Τέλος στην δεξιά άκρη του ταμπλό ξεκινάνε οι θέσεις για τα καράβια (αναποδογυρισμένα, εκπληρωμένα συμβόλαια) στις τέσσερις κατηγορίες των bonus που δίνουν στο τέλος του κάθε γύρου έξτρα εισόδημα.

Κάθε γύρος ξεκινάει με τον πρώτο παίκτης και συνεχίζει με την φορά των δεικτών του ρολογιού. Οι παίκτες εναλλάσσουν ενέργειες μέχρι να πάνε όλοι πάσο και τα τελειώσει με αυτόν τον τρόπο ο γύρος. Στο γύρο του ένας παίκτης, μπορεί να διαλέξει μια και μόνο μια από τις παρακάτω δυνατές επιλογές κάθε φορά: 1) Να επεκτείνει την αποικίας του αγοράζοντας ένα διπλό (κόστος 2 ξύλα) ή ένα τριπλό (κόστος 2 ξύλα και ένα σιτηρό) πλακίδιο, να το περιστρέψει όπως επιθυμεί και να το τοποθετήσει επάνω σε κενές θέσεις στο 6×6 πλέγμα της αποικίας του. 2) Να ενεργοποιήσει ένα μοναδικό κτίριο, ήδη κτισμένο από περασμένη σειρά στην αποικία του, πληρώνοντας ένα νόμισμα, το οποίο και τοποθετεί επάνω στο κτίριο για το καλύψει (κάτι το οποίο δεν είναι διαθέσιμο ξανά σε αυτόν το γύρο, αλλά από τον επόμενο). Εάν σε άλλη σειρά ξανακάνει το ίδιο, τότε πληρώνει δυο νομίσματα, μιας και ενεργοποιεί με αυτόν τον τρόπο (με νομίσματα δηλαδή) το δεύτερο του κτίριο, σε άλλη σειρά τρία κ.ο.κ.  3) Να ενεργοποιήσει μια ολόκληρη στήλη (με το κατάλληλο νούμερο λευκό ζάρι) ή αντίστοιχα μια στήλη (με το κατάλληλο νούμερο μπλε ζάρι). Οι τιμές στο ζάρι μπορούν να αλλάξουν πληρώνοντας την διαφορά σε νομίσματα, κάτι το οποίο σημαίνει ότι ο παράγοντας τύχης μειώνεται ακόμα περισσότερο μιας και είναι δυνατόν να επηρεάσει κανείς το αποτέλεσμα (dice manipulation). Εδώ ανάλογα με τα κτίρια που υπάρχουν στην γραμμή/στήλη και ξεκινώντας από την αρχή προς το τέλος, οι παίκτες μπορούν να ενεργοποιήσουν μια πληθώρα από επιλογές και οφέλη. 4) Να πάει πάσο και να επιλέξει ένα μικρό bonus μαζί με την σειρά που θα παίξει για τον επόμενο γύρο.

Ας επανέλθουμε λίγο εδώ στην τέταρτη από τις παραπάνω επιλογές και στις δυνατότητες που δίνουν τα διάφορα κτίρια με την ενεργοποίηση τους. Ξεκινώντας από το πιο απλό κάποια κτίρια παράγουν υλικά όταν ενεργοποιηθούν (κάτι που σημαίνει όταν είτε τοποθετήσουμε ένα νόμισμα επάνω τους, είτε ένα λευκό ή μπλε ζάρι περάσει από πάνω του διασχίζοντας μια κολόνα ή γραμμή αντίστοιχα. Παραγωγή, ξύλου, σιτηρών, πετραδιών, ζάχαρης ή και νομισμάτων είναι τα συνηθέστερα καθώς και η ανταλλαγή υλικά για κάποια άλλα σε κτίριο αγοράς. Προσέξτε ότι δεν αναφέραμε τον χρυσό μιας και η απόκτηση του δεν γίνεται από την ενεργοποίηση κτιρίων αλλά κυρίως ξεκλειδώνει σαν επιβράβευση όταν ο δείκτης του παίκτη περνάει διάφορα στάδια στο track των Ισπανών κατακτητών. Σημειώστε εδώ ότι στο τέλος κάθε γύρου οι παίκτες σκοράρουν πόντους νίκης ανάλογα με τον γύρο και των αριθμό παικτών καθώς και πόσο ψηλά προχώρησαν σε αυτό το track των Ισπανών κατακτητών. Στο τέλος του γύρου, όλοι οι δείκτες μηδενίζονται και ξεκινάνε ξανά από την αρχή, εφόσον μοιραστούν οι κατάλληλοι πόντοι, πρώτα.

Ένα άλλο κτίριο που ενεργοποιείται με το ίδιο τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω είναι η προσευχή (όπου θεματικά οι μοναχοί προσηλυτίζουν τους κατοίκους του νέου κόσμου). Όταν ένα κτίριο προσευχής ενεργοποιείται , προσδίνει ένα βήμα μπροστά στο track προσευχής/θρησκείας. Το Track αυτό έχει κατά κύριο λόγο δυο οφέλη, πρώτον ξεκλειδώνει επιπλέον μπλε ζάρια για προσωπική χρήση του παίκτη (θυμηθείτε ότι κάθε παίκτης ξεκινάει με ένα, το οποίο σε αντίθεση με τα λευκά, κοινό pool, ανήκουν μόνο στον παίκτη και συνολικά μπορεί να αποκτήσει μέχρι και 3 μπλε τέτοια ζάρια για ενεργοποιήσεων γραμμών στην αποικία. Και δεύτερον το ξεκλείδωμα και την δυνατότητα χρήσης μοναχών από τον παίκτη, καθώς ανεβαίνει σε αυτό το track. Οι μοναχοί, δεν είναι τίποτε άλλο από δείκτες ιδιοκτησίας για τον παίκτη και υποδηλώνουν είτε ειδικές ιδιότητες που ξεκλειδώνει ο παίκτης όταν βάλει εκεί μοναχό είτε, ειδικό σκοράρισμά έξτρα πόντων για το τέλος, πάλι όταν βάλει εκεί μοναχό ο παίκτης, είτε κάποια μικρό όφελος όπως κάποια κομμάτια χρυσού, ζάχαρης, πετραδιών ή και πόντων. Οι παίκτες, μπορούν να μπουν με τον μοναχό τους σε θέση όπου υπάρχει μοναχός άλλου παίκτης, απλά θα πρέπει να πληρώσουν 2 νομίσματα έξτρα για κάθε άλλον μοναχό που βρίσκεται εκεί.

Τέλος ένα άλλο σημαντικό κτίριο που θα βρείτε συχνά στα πλακίδια και στην αποικία σας είναι αυτό με το σύμβολο του καραβιού, που απεικονίζει την αποστολή ενός φορτίου σε ένα από τα 4 κάθε φορά συμβόλαια που κάθονται στην αριστερή πλευρά του κεντρικού ταμπλό. Εδώ θα ανοίξουμε μία παρένθεση και θα μιλήσουμε σύντομα για την σημασία του σωστού χρονισμού. Όταν ένας παίκτης έχει πάρει για παράδειγμα ένα λευκό ζάρι με το νούμερο 5 θα πάει στην αποικία του, όπως αυτή στέκει μέχρι στιγμής και έχει αναπτυχθεί από τον παίκτη και θα αρχίσει από το πάνω μέρος της κολώνας 5 και θα αρχίσει να κατεβαίνει προς τα κάτω, ενεργοποιώντας τα κτίρια με την σειρά που τα βρίσκει στην πορεία του. Γιατί αυτό είναι σημαντικό? Γιατί φυσικά αν έχετε βάλει πρώτα ένα κτίριο αποστολής εμπορεύματος με το καράβι και τα κτίρια που σας παράγουν τα υλικά που θέλατε για εκείνο το συμβόλαιο, παρακάτω στην κολώνα της αποικίας σας, τότε μιας και πρώτα στέλνετε και μετά παράγετε, δεν θα καταφέρετε να εκπληρώσετε αυτό που θέλατε εκείνη την στιγμή.

Ας εξετάσουμε για λίγο πάλι τώρα τα συμβόλαια, είπαμε ότι υπάρχουν πάντα 4 ανοικτά στα αριστερά του κεντρικού ταμπλό. Αυτά ζητάνε ένα συνδυασμό αγαθών και δίνουν πόντους ευτυχίας (πόντους νίκης δηλαδή) για το τέλος. Επιπλέον κάθε ένα από τα τέσσερα συμβόλαια  βρίσκεται δίπλα σε ένα bonus είτε 2 νομίσματα, είτε μια θέση εμπρός στο track προσευχής, είτε μια θέση εμπρός στο track Ισπανών κατακτητών, είτε έναν πόντο νίκης. Όταν κάποιος εκπληρώνει ένα συμβόλαιο, δίνοντας τα αγαθά που ζητάει, αφού φυσικά έχει πρώτα, ενεργοποιήσει κτίριο με το σύμβολο καράβι, παίρνει πάντα και το έξτρα bonus που ήταν δίπλα στην θέση του συμβολαίου. Τα εκπληρωμένα συμβόλαια γυρίζουν από την μεριά που δείχνει τι καράβι στην θάλασσα και τοποθετείται δίπλα από την δεξιά θέση του προσωπικού ταμπλό του παίκτη και πάλι εδώ δίπλα από το αντίστοιχο εικονίδιο bonus, σχηματίζοντας σταδιακά 4 γραμμές με καράβια στη θάλασσας το ένα δίπλα στο άλλο.

Γιατί όλα αυτά θα διερωτάστε και δικαίως. Υπάρχει λόγος όπως θα φαντάζεστε και αυτός είναι ότι στο τέλος κάθε γύρου και αφού όλοι οι παίκτες πάνε πάσο, παίρνουν εισόδημα σε έξτρα bonus, από το προσωπικό τους ταμπλό, πολλαπλασιασμένο επί όσα καράβια υπάρχουν δίπλα στην γραμμή με το σύμβολο του αντίστοιχου bonus.Για παράδειγμα, εάν ο παίκτης είχε στο τέλος του δεύτερου γύρου εκπληρώσει 3 συμβόλαια κατηγορίας bonus θέση στο track Ισπανών κατακτητών, τότε όταν πάει πάσο και πριν καθοριστούν οι σχετικοί πόντοι, θα έχει 3 καράβια δίπλα στο σύμβολο Ισπανών, στο ταμπλό του και κατά επέκταση θα ανέβει 3 θέσεις στο track των Ισπανών.

Ας μιλήσουμε εδώ λίγο για την παραγωγή και για την αξία του κουτιού. Χωρίς να υπερβάλει, το παιχνίδι καταφέρνει να κλείσει στο κανονικού μεγέθους κουτί του ουκ ολίγα περιεχόμενα. Τα αυλικά είναι χρωματιστά, διαφορετικά κομμένα και λειτουργικά. Για παράδειγμα το ξύλο μοιάζει με κορμό ξύλου και το πετράδι με πολύτιμο λίθο, συνεπώς είναι εύκολο να τα ξεχωρίσεις και δίνουν μια νότα ομορφιάς, τόσο στις στοίβες στο τραπέζι όσο και στα προσωπικά ταμπλό των παικτών. Εύκολα εδώ θα μπορούσαμε να έχουμε απλά καφέ, χρυσά κλπ κυβάκια και όχι όμορφα υλικά και για τον λόγο αυτό αξίζουν εύσημα στην εταιρεία που φρόντισε τις λεπτομέρειες. Η εικονογράφηση στο ταμπλό είναι απλή και λειτουργική, μιας και όλα είναι εύκολα στο μάτι ξεκάθαρα και ταιριάζουν. Μια απλό μακριά μοιάζει ότι κάποιος αναπτύσσει την μικρή του αποικία και αυτό είναι όμορφοι στο τραπέζι. Τα προσωπικά ταμπλό των αποικιών των παικτών είναι επίσης από χοντρό χαρτόνι όπως και το κεντρικό ταμπλό  και όχι από χαρτί όπως κάποιες εταιρείες συνηθίζουν για να γλυτώσουν χρήματα. Τα πλακίδια είναι από καλής ποιότητας χαρτόνι και η εταιρεία έχει φροντίσει για αρκετή επαναπαιξιμότητα, τόσο παικτικά λόγω του τόπου που παίζει, όσο και με τα διπλής όψης ταμπλό των παικτών, καθώς και τα αρκετά πλακίδια ιδιοτήτων και πόντων νίκης για το τέλος του παιχνιδιού. Σε κάθε παρτίδα χρησιμοποιούνται 3 και 3 και τα υπόλοιπα υπάρχουν απλά για έξτρα ποικιλία.

Αν για κάτι ίσως μπορεί να κατηγορηθεί το Santa Maria, αυτό δεν είναι κάτι άλλο από την χαμηλή έως ανύπαρκτη αλληλεπίδραση ανάμεσα στους παίκτες. Τα μοναδικά σημεία προστριβής με τους υπόλοιπους θα είναι να προλάβετε κάποια νούμερα στα λευκά ζάρια, ίσως να προλάβετε κάποιο πλακίδιο για να κτίσετε εσείς πρώτοι στην αποικία σας, όπως επίσης και κάποια συμβόλαια για τα οποία μαζεύατε υλικά για να σας τα αρπάξουν πρώτοι οι αντίπαλοι. Ίσως και η σχετική θέση στο track των Ισπανών κατακτητών. Σε κάθε περίπτωση όμως μιλάμε για ελάχιστη αλληλεπίδραση και περισσότερο ποιος θα προλάβει πρώτος. Αν αυτό δεν σας πειράζει σε κάποια παιχνίδια όπως δεν πειράζει και εμένα τότε, το πιθανότερο είναι το Santa Maria να σας κάνει και εσάς click. Αντίθετα αν επιδιώκεται στα παιχνίδια σας απευθείας αντιπαράθεση, και έντονη αλληλεπίδραση στο τραπέζι τότε καλύτερα να μείνετε μακριά.

Τώρα που βγάλαμε τα αρνητικά του παιχνιδιού στην άκρη ας μιλήσουμε για τα θετικά και πιστεύω έντονα ότι είναι πολλά. Το παιχνίδι παίζει το ίδιο καλά με 2, 3 ή και 4 παίκτες, ενώ προσφέρει και δυνατότητα για solo παιχνίδι. Οι επιλογές είναι πολλές και η διαφορετική ανάπτυξη της αποικίας σας και μόνο από παρτίδα σε παρτίδα είναι αρκετή για να κάνει κάθε φορά να μοιάζει διαφορετική από την προηγούμενη. Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι απλοί και μπορείτε εύκολα να διδάξετε σε άλλους πώς να παίζουν εύκολα και σε λίγα λεπτά. Το παιχνίδι επιπλέον δεν έχει κείμενο και αν κάποιος γνωρίζει τους κανόνες μπορεί να το μάθει και σε άλλους χωρίς να χρειάζεται να ξέρουν αγγλικά μιας και δεν περιέχεται πουθενά κείμενο μέσα στα περιεχόμενα του παιχνιδιού, πέραν από το φυλλάδιο οδηγιών. Η απλότητα του παιχνιδιού είναι τέτοια που αν σας τα δείξει κάποιος άλλος, τότε εύκολα μπορείτε να διδάξετε και εσείς με την σειρά, χωρίς καν να ακουμπήσετε τους κανόνες οδηγιών. Η διάρκεια είναι μόλις 45 με 90 λεπτά , κάτι που σημαίνει ότι ανήκει στην χρυσή κατηγορία των παιχνιδιών που σε λίγο χρόνο έχουν την ευκαιρία να αποδείξουν ένα full κάτι που εδώ θα έλεγα ότι επιτυγχάνεται άριστα. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό μέχρι στιγμής ότι το Santa Maria και δεν έχει κανένα στοιχείο που να συγκλονίζει από μόνο του, τίποτε ολοκαίνουργιο ή πρωτοποριακό, όλα τα στοιχεία που το απαρτίζουν δουλεύουν άρτια και είναι δεμένα μεταξύ τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από τα καλύτερα παιχνίδια που παίξαμε μέσα στο 2017, μια χρονιά με αρκετό ανταγωνισμό πολλούς αξιόλογους τίτλους. Κάτι το οποίο κάνει ακόμα πιο δύσκολο να ξεχωρίσει ένα παιχνίδι και παρά τις αντίθετες πιθανότητες, εδώ ο στόχος επιτεύχθηκε…

Το Επιτραπαίζουμε έχει κάνει ένα σύντομο βίντεο επεξήγησης και κριτικής για το παιχνίδι που μπορείτε να παρακολουθήσετε παρακάτω.